نقالی؛ گفتمان فرهنگ دینی در عصر صفوی واکاوی نقل دینی در منظومه زَرّین‌قَبانامه
نویسندگان
چکیده مقاله:
زرینقبانامه، از سَرایندهای ناشناس، یکی از متون منظوم پهلوانیِ نقالی/عامیانه در دورهی صفوی است. ناظم زَرّین‌قَبانامه، گاهی داستانهای متن را از زبان پیر گوهرفروش و ترجمان نقل کرده است که قرینه‌ای بر شفاهی/ شنیداری بودن روایات منظومه به شمار میآید. پرسش اصلی مقالهی حاضر این است که: منظومههای نقالی- از جمله زرینقبانامه- چه نقش و تأثیری در گفتمان فرهنگ دینی عصر صفوی داشتهاند؟ در پاسخ به این پرسش، به شیوهی تحلیلی و با روش کمی در گزینش دادهها، و با روش کیفی در تحلیل یافتهها، به بررسی موضوع مقاله پرداخته شده و این نتیجه بهدست آمده است که نقالی راهی برای تبلیغ و ترویج مذهب در دورهی صفوی بوده است. تاریخ نقالی در ایران نشان میدهد از قرن سوم هجری که ایرانیان به نقل داستانها و حکایتهای حماسی میپرداختند تا با نفوذ اعراب مبارزه کنند؛ با پیدایش گرایش شیعه و سنی که دو گروه مناقبخوان و فضایلخوان را دربرابر هم قرار داد، نقالی پیشهای تأثیر گذار بر گفتمان دینی عصر خود بوده است؛ بهویژه در دوران صفوی که عصر رونق شاهنامهخوانان و نقالان است و گاه میان روایتهای حماسی یلان و پهلوانان با مذهب رایج احساس تعارض ایجاد میشده است، نقالی، گفتمان فرهنگ دینی بهشمار میآید.
منابع مشابه
تحلیلی جامعه‌شناختی بر خرافه‌گرایی دینی در عصر مرشد شاهان صفوی
صفویان پس از دورۀ فترت در ایران دولتی متمرکز تشکیل دادند و با تقویت هویت ملی ایرانیان و استفاده از عنصر هویت‌بخش دین، تحولاتی اساسی در ساختار حکومت و جامعه ایجاد کردند. رسمی‌کردن مذهب تشیع امامیه، مهم‌ترین اقدام حکومت صفویه در شروع کار بود که موجب تحول اساسی در ارزش‌ها و هنجارهای جامعۀ ایران شد. درنتیجه، بسیاری از ارزش‌ها جنبۀ دینی و مذهبی پیدا کردند و همراه این تحولات، برخی باورهای نادرست نیز ...
متن کاملفرهنگ دینی در زبان و نشانه شناسی روزانه مردم ایران در دوران صفوی- قاجاری ،
ابتنای نظام آموزش‌های سنتی در دوران صفوی- قاجاری بر آموزش قرآن و متون دینی، علاوه بر ایجاد تاثیر اساسی در ادبیات مکتوب، اجزا و واحدهای بیانی بسیاری در زبان روزانه مردم- چه زبان طبقات باسواد و تحصیل کرده و چه زبان طبقات عوام- نیز ایجاد کرده چنان که بخش بزرگی از ادبیات گفتاری مورد استفاده در زندگی هر روزه این مردم به نوعی برگرفته از عبارات و اذکاری است که در قرآن و فرهنگ دینی و مذهبی آمده است. هم...
متن کاملمبانی فهم حکمت دینی در گفتمان مولوی
مولوی معارف دینی و آسمانی را حکمت دینی نامیده است. دین نه تنها از نظر او معرفت است بلکه معرفتی محکم، استوار و بی‌رقیب است. حکمت دینی از نظر مولوی، حکمت متعالیه‌ای است که در پی تبیین و ارائه راهکارهای تعالی معنوی انسان است. دیگر حکمت‌ها، حکمت‌های دنیوی هستند و وظیفه تبیین معاش و مناسبات این جهانی را بر عهده دارند. مولوی حلقه واسط بین انسان و حکمت دینی را نیستی‌شناسی، هستی‌شناسی و متن‌شناسی می‌دا...
متن کاملجایگاه هویت ملی در گفتمان مردم‌سالاری دینی
گفتمان مردم‌سالاری دینی با حمایت و حراست از دستاوردهای گذشته هویت ملی، از قابلیت به فعلیت رساندن ظرفیت مؤلفه‌های جدید هویت ملی همچون: قانون‌گرایی، مشارکت سیاسی، توسعه آموزش عالی برپایه تکثر فرهنگی، همبستگی ملی، حقوق شهروندی، تدوین الگوی مناسب پیشرفت اسلامی ـ ایرانی، برخوردار است. امروزه هویت ایرانی، یک موضوع سیاسی و حقوقی بر حقوق انسان‌هایی است که در این سرزمین زیست می‌کنند. بنابراین مسئله هویت...
متن کاملواکاوی مؤلفه‌های دینی در اشعار عامیانۀ بختیاری
شعر عامیانه، نقش مهمی در بازنمایی و نهادینه کردن هویّت، به‌خصوص هویّت دینی در فرهنگ بختیاری دارد. در این پژوهش، به بررسی مؤلفه‌های دینی در اشعار عامیانۀ بختیاری (کودکانه‌ها، اشعار مربوط به عروسی و سوگ سروده‌ها) با روش توصیفی-تحلیلی پرداخته شده تا تصویری که از مفاهیم دینی در این اشعار بازتاب یافته است و کارکرد این مفاهیم در فرهنگ بختیاری مشخص شود. همچنین بررسی شده است که مؤلفه‌های دینی در کدامیک ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 8 شماره 3
صفحات 131- 159
تاریخ انتشار 2017-11-11
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023